Όταν μαθαίνει κάποιος μια ξένη γλώσσα όλα τα σχετικά αυτής της γλώσσας - η γραμματική, η γνώση του να μπορείς να βγεις έξω και να πεις δύο κουβέντες, το συντακτικό, ο πολιτισμός, και η πεζογραφία (κ.α.) είναι μέσα σε ένα μάθημα, και όσο πιο πολλά χρόνια κάνεις αυτή την ξένη γλώσσα τόσο πιο πολλά μαθαίνεις. Όταν επέστρεψα στην Αμερική, τα πρώτα δύο χρόνια δεν είχα μόνο Αγγλικά - τα οποία είχαν να κάνουν με κάποια από τα μεγάλα έργα της Αγγλικής και Αμερικανικής λογοτεχνίας, και με το να γράφεις πειστικά εκθέσεις, το πως συντάσσει κάποιος ένα επιχείρημα στον γραπτό λόγο. Τα Αγγλικά τα κάναμε για τέσσερα χρόνια στο λύκειο (στην Αμερική το γυμνάσιο είναι 2 χρόνια και το λύκειο 4). Η αλήθεια είναι πως δεν θυμάμαι πια τις λεπτομέρειές, αλλά από αυτά που θυμάμαι, τα πρώτα δύο χρόνια ήταν πιο πολύ τα βασικά του γραπτού λόγου, και διαβάζαμε κάτι σαν εφηβική λογοτεχνία. Τα τελευταία δύο χρόνια κάναμε πρώτα Αγγλική λογοτεχνία (Beowulf, Chaucer, κ.α.), και μετά κάναμε συγκεκριμένα Αμερικάνικη, από την εποχή των πρώτον μεταναστών έως και κάτι σχετικά πρόσφατα.

Το άλλο μάθημα ήταν μάθημα ESL. Αυτό έπρεπε, βάση των κανονισμών του σχολείου - αφού είχα επιστρέψει από άλλο κράτος και τα Αγγλικά δεν ήταν η μητρική μου γλώσσα - έπρεπε να κάνω το λιγότερο δύο χρόνια. Αρχικά δεν με πείραζε. Πλάκα είχε και έβλεπα πως υπήρχαν και άλλοι που ήταν “ξένοι” σαν και εμένα. Είναι λίγο περίεργο να αποκαλώ τον εαυτό μου ξένο γιατί στην Αμερική γεννήθηκα, οπότε λογικά στην Ελλάδα ήμουν ο “Ξένος” και όχι εδώ, αλλά οι ντόπιοι με έβλεπαν ως ξένο. Στο ESL είχαμε έναν από την Τσεχία, έναν από το Περού, κάτι παιδιά από το Λίβανο, και έναν Ιάπωνα. Τα μαθήματα γραμματικής ήταν πολύ βασικά για εμένα γιατί είχα ήδη κάνει πέντε χρόνια (αν θυμάμαι καλά) Αγγλικά στην Ελλάδα οπότε δεν τα χρειαζόμουν. Τα μαθήματα πολιτισμού ήταν καλά, όταν τα κάναμε, επειδή μου έδιναν μια ιδέα για την τοπική και κρατική κουλτούρα οπότε σε προσανατολίζουν κάπως.

Αυτό που μου έκανε εντύπωση ήταν τα βιβλία. Στα Αγγλικά, αλλά και σε άλλα μαθήματα, είχαμε αρκετά βιβλία, και βαριά βιβλία. Στην Ελλάδα είχα συνηθίσει να μας δίνουν βιβλία την πρώτη μέρα των μαθημάτων, και αυτά τα βιβλία ήταν δικά μας για πάντα. Εδώ τα βιβλία ήταν δανειζόμενα. Μας τα έδιναν τον Σεπτέμβρη και τα έπαιρναν πίσω τον Ιούνιο. Οπότε δεν μπορείς να γράψεις μέσα στα βιβλία, δεν μπορείς να κάνεις σημειώσεις, και φυσικά το πρώτο πράγμα που κάνεις είναι να τους βάλεις κάλυμμα! Άμα τα βιβλία σου τα έχεις γραμμένα και χαλασμένα το σχολείο σου έλεγε πως πρέπει να πληρώσεις για το βιβλίο. Έτσι λοιπόν, την πρώτη χρονιά ο πατέρας μου έμαθε πως να φτιάχνω καλύμματα για τα βιβλία μου από χάρτινες σακούλες. Αυτό έγινε τελετουργία κάθε Σεπτέμβρη - το κάλυμμα τον βιβλίων.